Vragen & antwoorden over volumenormen

Volumenormen

1. Wat gaat er gebeuren nu de volumenormen zijn vastgesteld?

Voor de kankerzorg geldt dat er nu nieuwe volumenormen zijn vastgesteld voor vijf kankersoorten, namelijk hoofd-halskanker, nierkanker, maag- en slokdarmkanker, longkanker en alvleesklierkanker.

De processtappen zijn als volgt:

• Zorgpartijen gaan in hun regio afspraken maken over de verdeling van de hiervoor genoemde zorg.
• Ziekenhuizen en zorgverzekeraars nemen de normen op in hun contracten.
• De invoering gebeurt tussen 1 januari en 31 december 2026, zodat zorginstellingen genoeg tijd hebben om zich aan te passen.
• Vanaf uiterlijk 1 januari 2027 moeten ziekenhuizen in de regio’s zich aan de normen houden.
• De Autoriteit Consument & Markt (ACM) houdt in de gaten dat dit proces eerlijk verloopt en dat alle betrokken partijen, zoals ziekenhuizen, zorgverzekeraars en patiëntenorganisaties, goed worden meegenomen in het maken en toepassen van de afspraken.

Ondertussen krijg je de zorg zoals je die op dit moment gewend bent.

2. Hoe weet ik of mijn ziekenhuis aan de nieuwe volumenorm voldoet?
Het is nu nog niet duidelijk via welke kanalen patiënten kunnen nagaan welke ziekenhuizen voor welke aandoening aan de volumenormen voldoen. Op dit moment werken alle zorgorganisaties aan afspraken over de manier waarop de volumenormen aan patiënten inzichtelijk kunnen worden gemaakt. Het is de verwachting dat daar op 1 juli 2025 meer duidelijkheid over komt. Houd hiervoor kanker.nl, de website van jouw patiëntenorganisatie, ziekenhuiskiezenbijkanker.nl of ziekenhuischeck.nl in de gaten.

3. Wat als mijn ziekenhuis niet de volumenorm haalt?
De volumenormen gaan gelden per 1 januari 2026. Maar omdat het nu al ver in 2025 is dat de normen zijn vastgesteld, kunnen ziekenhuizen uitstel vragen tot uiterlijk 1 januari 2027. Vanaf dat moment moeten alle ziekenhuizen aan de volumenormen voldoen.
Voldoet het ziekenhuis dan niet aan de volumenorm, dan mag dat ziekenhuis de desbetreffende complexe zorg niet uitvoeren. In dat geval maakt het ziekenhuis afspraken met andere ziekenhuizen die die zorg wel mogen leveren.
Ziekenhuizen binnen een regio werken nu scenario’s uit hoe de verdeling van zorg eruit komt te zien. Deze herverdeling moeten zij voor 1 juli 2025 uitgewerkt hebben. Zodra er meer bekend is, wordt dit openbaar gemaakt.

4. Wie checkt of ziekenhuizen de volumenormen halen?
De zorgverzekeraars en de toezichthouders zien erop toe dat ziekenhuizen de volumenormen halen.

5. Wanneer worden de volumenormen voor de andere kankersoorten bekend?
Na de nieuwe volumenormen voor de eerste vijf kankersoorten die nu zijn vastgesteld, wordt gestart met het opstellen van volumenormen voor een volgende set kankersoorten. Deze volumenormen voor de andere kankersoorten worden uiterlijk in 2027 bekendgemaakt. Welke kankersoorten dat precies zijn, wordt nog bepaald door de landelijke zorgorganisaties, waaronder NFK.

Toegankelijkheid van zorg

6. Moet ik straks verder reizen voor mijn behandelingen of afspraken?
De zorg blijft nog steeds in veel ziekenhuizen beschikbaar. Pas nadat de herverdeling uitgewerkt is, is er duidelijk welke ziekenhuizen welke zorg gaan leveren. Voor systeemtherapie, zoals chemotherapie en immuuntherapie, kunnen ziekenhuizen ook “shared care” afspraken maken om met een lager volume de zorg te kunnen blijven aanbieden. Op die manier blijft de zorg in meer ziekenhuizen beschikbaar. Voor operaties kan het zijn dat sommige mensen wat verder moeten gaan reizen.

7. Wat als het ziekenhuis waar ik naartoe moet ver(der) weg is, en ik dit niet kan betalen, of niet kan bereizen?

Voor oncologische behandelingen met chemotherapie, radiotherapie of immunotherapie of reizen voor consulten, onderzoek en controles die nodig zijn voor de oncologische behandelingen kunnen mensen reiskostenvergoeding aanvragen bij hun zorgverzekeraar. Dit geldt helaas niet voor eenmalige of enkele reizen naar een ziekenhuis (verder weg) voor ingrepen. Daarbij geldt ook nog steeds: zorg die dichtbij kan, wordt ook dichtbij gegeven. Alles over deze regeling lees je hier: Is ziekenvervoer opgenomen in het basispakket van de zorgverzekering? | Rijksoverheid.nl.

8. Wat gebeurt er met de wachttijden, als er minder ziekenhuizen deze zorg leveren?
Ook met de nieuwe normen worden patiënten binnen de gestelde termijnen behandeld. Ziekenhuizen die door de volumenormen meer patiënten gaan behandelen moeten hier meer mensen en middelen voor vrij maken, zodat patiënten binnen de gestelde termijn de behandeling kunnen starten.

Communicatie tussen ziekenhuizen

9. Is de zorg nog wel persoonlijk, als ik voor- en nazorg in een ander ziekenhuis krijg dan waar mijn behandeling/ingreep plaatsvindt?
De artsen en verpleegkundigen werken met elkaar samen in een netwerk. Deze samenwerking is bedoeld om ervoor te zorgen dat patiënten persoonlijke zorg krijgen. Daarbij is het de bedoeling dat patiënten een vlotte behandeling ervaren in verschillende ziekenhuizen, via één gezamenlijk zorgpad. Je kunt er als patiënt ook voor kiezen om al jouw zorg te krijgen in een ziekenhuis dat alle zorg biedt.

10. Hoe blijft mijn zorgverlener op de hoogte van mijn behandeling als ik naar een ander ziekenhuis moet gaan?
Zorgorganisaties zetten steeds meer in op netwerkzorg. Ziekenhuizen maken afspraken over hoe patiënten worden overgedragen. Zorgverleners van de verschillende ziekenhuizen bespreken de patiënten in een gezamenlijk MDO (multidisciplinair overleg).

In Nederland is het de verantwoordelijkheid van de zorgverleners om ervoor te zorgen dat belangrijke informatie over je behandeling wordt overgedragen. Dit kan bijvoorbeeld via een verwijsbrief of een digitale koppeling van je medische gegevens tussen het ene ziekenhuis en het andere. Het kan ook gebeuren dat de artsen onderling contact opnemen om belangrijke informatie te delen. Het is daarnaast goed om zelf te zorgen voor een goede communicatie tussen je zorgverleners. Je kunt zelf actief bij je arts of ziekenhuis navragen hoe jouw medische gegevens naar het andere ziekenhuis worden overgedragen. Het is ook mogelijk om zelf een kopie van je medische dossier op te vragen en mee te nemen.

Wanneer je naar een ander ziekenhuis gaat, wordt je zorgverlener doorgaans op de hoogte gehouden van je behandeling via de uitwisseling van medische gegevens tussen de ziekenhuizen. Dit gebeurt meestal via een beveiligd elektronisch systeem voor het delen van patiëntinformatie, zoals het landelijk elektronisch patiëntendossier (EPD). Dit systeem zorgt ervoor dat je medische gegevens – zoals je diagnose, voorgeschiedenis, behandelingsplan en medicatie – veilig en snel worden gedeeld tussen de ziekenhuizen.

Vergoeding

11. Kan ik zelf kiezen in welke ziekenhuis ik behandeld wil worden?
Als je kanker hebt, is het belangrijk dat je naar een ziekenhuis gaat dat zoveel mogelijk ervaring heeft met de behandeling van jouw vorm van kanker. Je kunt zelf kiezen in welk ziekenhuis je behandeld wilt worden. Het kan zijn dat je voor jouw vorm van kanker verder moet reizen. Om er achter te komen of een ziekenhuis gespecialiseerd is in jouw kankersoort en past bij jouw persoonlijke situatie, kun je gebruik maken van de Checklist Ziekenhuiskeuze, op ziekenhuiskiezenbijkanker.nl. Deze checklist helpt je om tijdens gesprekken met artsen de juiste vragen te stellen. Misschien voel je een drempel om deze vragen te stellen, maar vragen stellen mag én het is ook belangrijk.

12. Vergoed mijn zorgverzekeraar nog steeds alles als ik naar een ander ziekenhuis ga?
Je krijgt als patiënt meestal je zorg vergoed als je overstapt naar een ander ziekenhuis, maar dit hangt af van een aantal factoren:

• Het type zorgverzekering (natura, restitutie of combinatie). Precieze verschillen tussen deze typen lees je hier.
• Heeft je zorgverzekeraar een contract met het ziekenhuis: zorgverzekeraars maken elk jaar nieuwe afspraken met ziekenhuizen. Belangrijk om te controleren of het ziekenhuis waar je naar wilt overstappen een contract heeft met jouw zorgverzekeraar.
• Heb je een verwijzing van een arts: je hebt altijd een verwijzing nodig van een huisarts of specialist om zorg vergoed te krijgen. Als je zonder verwijzing naar een ander ziekenhuis gaat, zijn de kosten voor eigen rekening.

Een uitzondering is altijd de spoedeisende zorg: hiervoor kunnen mensen altijd terecht in elk ziekenhuis. Dit wordt vergoed, ongeacht of het ziekenhuis gecontracteerd is of niet.

Daarbij is het altijd goed om alert te zijn op je eigen risico. Dat moet altijd betaald worden, voordat zorgkosten worden vergoed, tenzij het gaat om zorg die buiten het eigen risico valt, maar dat is bij een overstap naar ander ziekenhuis niet van toepassing.

Voor precieze informatie over jouw situatie is het verstandig om contact op te nemen met je zorgverzekeraar.

Deze pagina is opgesteld in samenwerking met ZiNL, NFU, ZN, NVZ, V&VN, FMS, Harteraad en NFK.